Για το - κατά Ρούλα Πατεράκη - ''Δηλητήριο'' της Lot Vekemans

Λάζαρος Γεωργακόπουλος - Εύρη Σωφρονιάδου

Οι θεατές εισέρχονται σε ένα υγρό χωμάτινο ντεκόρ. Δύο παγκάκια στον προαύλιο χώρο ενός υποτιθέμενου νεκροταφείου. Εκεί που αναπαύεται ο μικρός Γιάκομπ και πρόκειται να εκταφιαστεί. Μ' αυτή την οριακή θλιβερή αφορμή ένα μεσήλικο ζευγάρι συναντιέται ξανά ύστερα από δέκα ολόκληρα χρόνια χωρισμού. Είναι οι γονείς του Γιάκομπ, εκείνος και εκείνη. Εκείνος είναι δημοσιογράφος και επίδοξος συγγραφέας ενός βιβλίου, με το οποίο μάλλον προσπαθεί να εξορκίσει το πένθος του. Έχει προοδεύσει ωστόσο μέσα σ' αυτά τα δέκα χρόνια. Ξαναπαντρεύτηκε μια Βαλερί και περιμένει νέο παιδί απ' αυτήν. Εκείνη είναι φανερά σε πιο δύσκολη θέση. Το πένθος την έχει τσακίσει, είναι νευρωτική και δυστυχισμένη, διψασμένη για αγάπη και αρνητική ταυτόχρονα απέναντι στο ίδιο της το συναίσθημα. Οι δύο αυτοί άνθρωποι επανενώνονται και γίνεται ηλεκτρική κένωση μεταξύ τους. Ο λόγος τους, όσο πλούσιος κι αν είναι, όσο ψυχολογικά καλοδουλεμένος, αδυνατεί να κρύψει την αποσύνθεση τους. Ούτε οι ίδιοι ξέρουν αν ο ένας θέλει να φάει τις σάρκες του άλλου ή να χωθούν/ χαθούν για πάντα σε μια ανοιχτή αγκαλιά. Για 80 λεπτά που διαρκεί η σύγχρονη τραγωδία τους, ο θεατής τρώει γροθιά στο στομάχι, θέλει να ανοίξει μια μαύρη ομπρέλα και να βραχεί από τη βροχή τους - κι ας έχει έξω στου Ψυρρή 26 βαθμούς -, μετέχοντας βουβά στη θεατρική κηδεία των συναισθημάτων τους. Εξάγγελος τους ένας νέος με ασκητική φυσιογνωμία. Ραίνει τον χώρο με κόκκινο χώμα, χρωματιστές και μαύρες τουλίπες. Ένα τραγούδι του Sting θυμίζει ό,τι σκοτώθηκε με την πάροδο των χρόνων. Τι θα απογίνουν οι δύο αυτοί άνθρωποι σαν πέσει η αυλαία και οι ηθοποιοί χειροκροτηθούν; Εκείνος θα γυρίσει στη νέα του σύζυγο, στη Νορμανδία, έτοιμος ουσιαστικά για μια νέα αρχή. Εκείνη θα παραμείνει στην Ολλανδία, μόνη, παρέα με τα αντικαταθλιπτικά και τους μικροαστούς γείτονες, σε μία προσπάθεια απλώς να επιβιώσει. 

Εύρη Σωφρονιάδου - Σπύρος Βάρελης

Το ''Δηλητήριο'' της Lot Vekemans φαίνεται ότι είναι γραμμένο από γυναίκα. Η συγγραφέας ζωγράφισε Εκείνη, όπως ένα μικρό παιδί θα σχεδίαζε την ίδια την κατάθλιψη σε ένα κομμάτι χαρτί με μαρκαδόρους. Αγαπάει κι Εκείνον, όμως, από μία απόσταση ασφαλείας. Κι ας τον αποδίδει πιο ''υγιή'' φαινομενικά από τη δυστυχισμένη πρώην γυναίκα του. Ξέρει από την πρώτη στιγμή που συνέλαβε το συγκεκριμένο έργο πως δεν υπάρχει θεατής που δεν θά'χει βιώσει τη συναισθηματική απώλεια ενός χωρισμού. Διότι το πένθος του χωρισμού Εκείνου κι Εκείνης ισούται με το πένθος για το χαμό του παιδιού τους. Το βάρυνε πολύ, όμως, η Vekemans...Δεν υπάρχει κανένα έλεος για τους ήρωες της, δεν τους χαρίζει καμία ελπίδα, όσο κι αν τους αγαπάει, όσο κι αν συμπάσχει μαζί τους. Το ''Δηλητήριο'' της έχει αυστηρά βορειοευρωπαϊκή καταγωγή. Εκεί που οι άνθρωποι συνήθως είναι ''κλειστοί'', εσωστρεφείς και ο αναπτυγμένος λόγος καλύπτει κατά ένα τρόπο το εσωτερικό τους έρεβος. Έτσι όπως το σκηνοθέτησε η δικιά μας Ρούλα Πατεράκη, το έκανε δικό της. Όχι ''ελληνικό'' - και τι θα πει στην τελική ''ελληνικό'' ή ''ολλανδικό'' θέατρο; - αλλά οικουμενικό, δεδομένου του αιώνιου ζητήματος στις ζωές των ανθρώπων: Της έλλειψης επικοινωνίας και της αναζήτησης της αγάπης. Τόσο η Εύρη Σωφρονιάδου, όσο και ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος - συγκλονιστικοί αμφότεροι - παίζουν προτάσσοντας πάνω απ' όλα την ανθρώπινη λογική τους. Είναι δύο απόλυτα λογικοί άνθρωποι αντιμέτωποι μετά από μία ρημαγμένη, ευτυχισμένη κάποτε, σχέση. Όλες οι απονενοημένες κινήσεις τους γίνονται βάσει λογικής. Πλησιάζονται και απομακρύνονται, θυμώνουν, ειρωνεύονται ο ένας τον άλλον, χειροδικούν, αγκαλιάζονται, γιατί ξέρουν πως το νήμα έχει κοπεί οριστικά και πως η αποξένωση τους είναι αμετάκλητη. Ίσως αν λειτουργούσαν περισσότερο με το συναίσθημα και λιγότερο με τη λογική, να έβρισκαν μια λύση. Αν το ήθελε η Vekemans φυσικά. Μου άρεσε πολύ, μα πάρα πολύ, η παράσταση αυτή, όσο κι αν μου γάμησε την ψυχολογία - το λέω ευθαρσώς -, όσο κι αν μετά ήθελα να βγω έξω για να πάρω αέρα. Αίσθηση μου είναι μέχρι τώρα πως χθες βράδυ πήγα σε μία κηδεία δύο ανθρώπων, που χωρίς να είναι γνωστοί μου, με έκαναν μεριδιούχο στον πόνο τους. Εγώ αυτό το λέω ψυχαγωγία με όλη την έννοια της λέξης και θα πρότεινα να περάσετε όλοι από το θέατρο Faust. 

Λάζαρος Γεωργακόπουλος - Εύρη Σωφρονιάδου - Σπύρος Βάρελης